15 ADIMDA ETKİLİ SINIF YÖNETİMİ
Öğretmenliğin en zor yanı sınıfı amacına uygun yönetmektir. Öğrenmenin gerçekleştiği, öğretmenin ve öğrencilerin keyif aldıkları sınıflar iyi yönetiliyor demektir.
Sınıfı amacına uygun yönetebilmek için çevresel şartların uygun olması önemlidir. Ama daha da önemlisi öğretmenin yeterlikleri, kişiliği ve izlediği stratejilerdir.
Sınıf yönetiminde başarılı olmak için izlenmesi gereken adımlar ve göz önünde bulundurulması gereken ilkeler konusunda öğretmen arkadaşlarımıza önerilerimiz şunlardır:
- Sınıfa giriş, selamlama, dikkat çekme ve derse başlamayı kapsayan ilk beş dakikalık performansınızın, ders boyunca sınıfı yönetme başarınızı doğrudan etkileyeceğini unutmayın. Dersin başlangıcındaki duruş ve yürüyüşünüzün, heyecanınız ve beden dilinizin öğrenciyi etkileyeceğini, bakımlı ve güzel giyimli olmanızın sınıfı yönetmenize katkı sağlayacağını unutmayın.
- Öğrencilerinizi tanıyın, sizi tanımalarını sağlayın, onları dinleyin ve anlamaya çalışın. Ama ne yaparsanız yapın içtenlikle yapın. Samimiyetiniz öğrencilerin kalplerine dokunmanızı, kendinizi sevdirmenizi ve böylece zihinlerine ulaşmanızı sağlar. Duygu ve düşüncelerini harekete geçirip ifade etmelerini sağlayın ve öğrencilerinizle daha iyi iletişim kurmaya çalışın.
- Dersinize hazırlıklı girin, yöntemlerinizi doğru belirleyin, dersinizi etkinliklerle işleyin, öğrencilerinizin derse katılmasını sağlayın. Her şeyi siz anlatmayın; yolunu gösterin bırakın kendileri öğrenmek için çaba göstersinler. Dersinizi ilginç hale getirmek için küçük etkinlikler planlayın ve uygulayın. Böylece öğrencileriniz öğrenmekten keyif alırlar, sınıfta olmaktan daha az sıkılır ve size daha az sorun çıkarırlar.
- Sınıfta kendinizi sadece öğretmen rolüne hapsetmeyin. Gerekli olduğunda ve ihtiyaç halinde geçici bir süreliğine arkadaş gibi, anne baba gibi, bir ağabey, bir abla gibi davranın. Ama asıl rolünüz olan öğretmenliği asla unutmayın.
- Sınıfı yönetmek farklılıkları yönetme sanatı olduğunu unutmayın. Öğrencilerinizin birbirinden farklı olduğunu, hepsinin biricik ve değerli olduğunu kabul edin ve onlara bir insan olarak değer verin.
- Sınıf/ders kurallarınızı öğrencilerle birlikte ve ihtiyaç kadar belirleyin. Muhtemel sorunlar için kural belirlemektense sorunlar yaşandıkça kuralların belirlenmesi daha etkilidir.
- Sınıftaki sorunların kaynağı olarak ilk önce öğrencileri değil kendi yaptığınız hataları ve eksik yaptıklarınızı görün. Sınıfta sorunların bitmesini beklemeyin, birini çözdüğünüzde yenisini yaşayacağınızı bilin. Sorunları bitirmeye değil onları çözme becerilerinizi geliştirmeye odaklanın.
- Meşgul insanların sorun çıkartacak vakitleri olmaz. Derste sürekliliği sağlayın. Amaçsızca boş bırakılan öğrencilerin patlamaya hazır bir bomba olduğunu unutmayın. Bunun her zaman ders işlemeniz gerektiği anlamına gelmediğinin farkında olun.
- Sınıf yönetiminde başarılı olduğunuz meslektaşlarınızın dersine girin veya dizinin dibine oturarak deneyimlerini ve işin inceliklerini dinleyin. Fakat tecrübeyi kutsallaştırıp da onun yaptıklarının aynısını yapmayın; gereken dersi çıkarıp kendi çözümlerinizi uygulayın.
- Her şeyi sorun haline getirmeyin. Öğrenmeyi engellemeyen, bir başkasına zarar vermeyen öğrenci davranışlarını görmezden gelin. Öğrencilerin istenmeyen davranışlarına verdiğiniz tepkilerin dengeli ve orantılı olmasına dikkat edin. Haklarında tehlikeli, sorunlu, haylaz, tembel ve benzeri sıfatlar düşündüğünüz öğrencileriniz aslında bunları hak etmiyor olabilir.
- Sorun çözme aşamalarını doğru uygulayın. Fark ettiğiniz sorunu önce doğru tanımlayın, kimin veya kimlerin soruna kaynaklık ettiğini tespit edin, sonra da sorunu yönetin. İstenmeyen öğrenci davranışlarını değerlendirme ve durdurma aşamalarında ortamın şartlarını, öğrencinin kişisel ve çevresel durumunu göz önünde bulundurun.
- Sınıf yönetiminde ve sorunlar karşısında sakin ve sabırlı davranın. Sinirlerinize hakim olun ve öfkenizi kontrol edin. Çabuk sinirlenmenin ve kontrolsüz öfkenin öğretmen için bir zafiyet olduğunu ve bazı öğrencilerin de bundan yararlanmak isteyeceklerini unutmayın.
- Sabahtan akşama kadar bir sınıfın içinde tahta sıralarda oturup ders dinlemenin çok zor olduğunu unutmayın. Öğrencilerle empati kurun, yaşadıkları zorlukları anlamaya çalışın, davranışlarına ve tepkilerine anlayışlı olmaya gayret edin, yaşadıkları sorunları çözmeye çalışın.
- Eğitimde başarı ancak disiplin ile sağlanır. Sınıf yönetiminde başarılı olmak istiyorsanız disiplini sağlama rolünüzü ihmal etmeyin. Ancak disiplini sağlayacağım diye öğrencileriniz üzerinde tahakküm kurmaya, onları baskı altına almaya çalışmayın. Ne kadar gerekiyorsa o kadar disipline ihtiyaç vardır. Azı da çoğu da zararlıdır.
- Sınıf yönetimi sürekli sorunların yaşandığı bir süreçtir. Sınıf yönetiminde yaşanan sorunlar için en iyi değil en uygun çözüm vardır. Sorunların bitmesini beklemeyin, onlara uygun çözümler geliştirin ve süreci iyi yönetmeye odaklanın.
Selam, sevgi ve saygılarımla.
Muhammet YILMAZ