Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu durum, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik (hiperaktivite) ve dürtüsellik gibi belirtilerle karakterizedir. DEHB, bireylerin günlük yaşamlarını, akademik başarılarını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
DEHB’nin Belirtileri:
- Dikkat Eksikliği:
- Detaylara dikkat etmeme, sık hata yapma
- Görevleri veya oyunları sürdürmede zorluk
- Doğrudan konuşulduğunda dinlememe
- Talimatları takip edememe, görevleri tamamlayamama
- Organizasyon sorunları
- Zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınma
- Eşyaları kaybetme
- Kolayca dikkatin dağılması
- Günlük aktivitelerde unutkanlık
- Hiperaktivite ve Dürtüsellik:
- Elleri veya ayakları kıpırdatma, otururken kıpır kıpır olma
- Sınıfta veya oturulması gereken yerlerde oturamama
- Uygun olmayan zamanlarda koşma veya tırmanma
- Sessizce oyun oynayamama veya etkinliklere katılamama
- Sürekli hareket halinde olma
- Aşırı konuşma
- Sorular tamamlanmadan yanıt verme
- Sıra beklemekte zorluk
- Başkalarının sözünü kesme veya oyunlarına müdahale etme
DEHB’nin Nedenleri:
DEHB’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede DEHB öyküsü, gebelik sırasında sigara veya alkol kullanımı, düşük doğum ağırlığı ve erken doğum gibi faktörler risk artırıcı etkenler arasında sayılabilir.
DEHB’nin Tedavisi:
DEHB tedavisi, bireyin yaşına, semptomların şiddetine ve bireysel ihtiyaçlarına göre planlanır. Genellikle ilaç tedavisi, davranış terapisi ve eğitim desteğinin bir kombinasyonu kullanılır. İlaçlar, dikkat ve odaklanma sorunlarını azaltırken; terapiler, bireyin sosyal becerilerini geliştirmesine ve davranışlarını kontrol etmesine yardımcı olur. Aile eğitimi ve destek grupları da tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.
Erken tanı ve uygun tedavi, DEHB’li bireylerin yaşam kalitesini artırmada kritik öneme sahiptir. Eğer siz veya çocuğunuzda DEHB belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana danışmanız önerilir.