Antijen Nedir?
Antijen, bağışıklık sistemi tarafından yabancı veya potansiyel olarak zararlı bir madde olarak tanınan ve bağışıklık yanıtını tetikleyebilen moleküllerdir. Genellikle protein veya polisakkarit yapısında olsalar da, lipitler ve nükleik asitler de antijenik özellik gösterebilir. Antijenler şunlar olabilir:
- Mikroorganizmalar: Virüsler, bakteriler, mantarlar veya parazitlerin yüzeyindeki proteinler veya yapılar.
- Toksinler: Bazı bakterilerin salgıladığı zehirli maddeler.
- Alerjenler: Polen, hayvan tüyü gibi bağışıklık sistemi tarafından yabancı olarak algılanan maddeler.
- Transplantasyon Antijenleri: Nakledilen organ ve dokulardaki hücrelerin yüzeyindeki moleküller.
Bağışıklık sistemi, antijenleri tanıyan ve onlara karşı tepki gösteren antikorlar veya diğer bağışıklık hücreleri üretir.
Antikor Nedir?
Antikor (veya immünoglobulin), bağışıklık sistemi tarafından antijenlere karşı savunma amacıyla üretilen özel proteinlerdir. Antikorlar, plazma hücreleri (B lenfositlerden türeyen hücreler) tarafından üretilir ve her biri belirli bir antijene özgüdür.
Antikorların özellikleri şunlardır:
- Yapısı: Y şeklinde bir protein molekülüdür. “Y”nin uç kısımları, spesifik bir antijene bağlanabilen bölgeler içerir.
- Görevleri:
- Antijenleri Nötralize Etmek: Virüsler ve toksinler gibi zararlı maddelere bağlanarak etkisiz hale getirmek.
- Fagositozu Kolaylaştırmak: Bağlandıkları antijenleri işaretleyerek fagositler tarafından yok edilmelerini sağlamak.
- Kompleman Sistemini Aktive Etmek: Antijen-antikor kompleksi, bağışıklık sisteminin diğer bileşenlerini harekete geçirir.
Antijen ve Antikor Etkileşimi
- Bir antijen vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi onu yabancı olarak algılar ve belirli bir antijene uygun bir antikor üretir.
- Antikorlar, antijeni tanır, ona bağlanır ve bağışıklık sisteminin diğer elemanlarının harekete geçmesini sağlar.
- Örneğin, grip virüsü vücuda girdiğinde, virüs yüzeyindeki antijenlere karşı özgül antikorlar üretilir.
Bu ilişki, aşılama, enfeksiyonla savaşma ve bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasının temelini oluşturur.