Tevbe Suresi 71. Ayet: Müminlerin Birbirine Veliliği ve Toplumsal Sorumluluk
Ayet ve Meali
اللّٰهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى şöyle buyuruyor:
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍۘ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُۜ أُو۫لٰئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُۜ اِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
Meali:
“Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin velileridir. İyiliği emreder, kötülükten sakındırırlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekâtı verirler, Allah’a ve Resûlü’ne itaat ederler. İşte bunlar var ya, Allah onlara rahmet edecektir. Şüphesiz Allah mutlak güç sahibidir, hükmünde tam isabet edendir.” (Tevbe, 9/71)
1. Tevbe Suresi 71. Ayetinin Anlamı ve Kapsamı
Tevbe Suresi 71. ayeti, İslam toplumunun dayanışma ve sorumluluk bilinci üzerine inşa edilmesi gerektiğini açıkça ortaya koyar. Bu ayette müminlerin birbirine “veli” olduğu bildirilmiş, yani inananların birbirine destek olması, iyiliği yayması ve kötülükten sakındırması gerektiği vurgulanmıştır.
Burada geçen “veli” kelimesi, yalnızca dostluk anlamına gelmez; aynı zamanda bir müminin diğer müminler üzerinde bir gözetmenlik, koruyuculuk ve rehberlik sorumluluğunu da içerir. Bu yönüyle ayet, İslam toplumunun bireyler arası ilişkilerini belirleyen temel ilkelerden biridir.
2. Müminlerin Birbirine Veliliği: Sosyal ve Manevi Bir Sorumluluk
İslam, bireysel dindarlığın ötesinde, toplumsal bir düzen ve sorumluluk bilinci inşa eder. Tevbe Suresi 71. ayetinde belirtilen müminlerin birbirlerine veli olması, İslam ümmetinin kardeşlik hukuku içerisinde birbirine destek olması gerektiğini ortaya koyar.
✔ Müminler yalnızca dost değil, aynı zamanda birbirlerinin koruyucularıdır.
✔ Toplumda iyiliği teşvik etmek, kötülükle mücadele etmek bir zorunluluktur.
✔ Namaz ve zekât, bu veliliğin bir göstergesi olarak sunulmuştur.
Bu çerçevede, İslam toplumunda kimse kendi başına hareket etmez; aksine herkes, diğer müminlerin iyi bir hayat sürmesine katkı sağlamakla yükümlüdür.
3. İyiliği Emretmek ve Kötülükten Sakındırmak
Ayetin en önemli mesajlarından biri, “iyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmak” (el-emru bil-marûf ve’n-nehyu ani’l-münker) ilkesidir. Bu, İslam’ın ahlaki düzeninin temel taşlarından biridir.
🔹 İyiliği emretmek (emr-i bi’l-marûf): Müminler, İslam’ın emirlerini yerine getirmeye teşvik etmeli, insanları hakka ve adalete yönlendirmelidir.
🔹 Kötülükten sakındırmak (nehy-i ani’l-münker): Toplumda yanlış davranışları önlemek, haksızlıkları gidermek, insanları günahlardan uzak tutmaya çalışmak müminlerin sorumluluğudur.
İslam âlimleri, bu görevin farz-ı kifâye olduğunu belirtmişlerdir. Yani bazı Müslümanlar bunu yerine getirirse, diğer Müslümanların üzerinden bu sorumluluk kalkar. Ancak kimse bu görevi yapmazsa, tüm Müslümanlar bundan sorumlu tutulur.
4. Namaz, Zekât ve İtaat: Birlikte Yaşamanın Temel İlkeleri
Ayetin devamında, müminlerin yerine getirmesi gereken bazı ibadetler ve kurallar sıralanır:
📌 Namaz: Müslüman toplumunun ruhunu diri tutan ve Allah’a bağlılığını gösteren temel ibadettir.
📌 Zekât: İslam’ın ekonomik adaletini sağlayan bir dayanışma aracıdır. Müslümanlar, kazançlarından zekât vererek toplumsal yardımlaşmayı güçlendirirler.
📌 Allah’a ve Resûlü’ne itaat: İslam ümmetinin birliğini ve istikametini koruması için temel esastır.
Bu ibadetler, İslam toplumunun sadece ahlaki değil, aynı zamanda maddi ve sosyal anlamda da güçlü bir yapı oluşturmasını sağlar.
5. Allah’ın Rahmeti ve Müminler İçin Vaadi
Ayetin sonunda, Allah’ın müminleri rahmetiyle kuşatacağı müjdelenir. Bu, yalnızca ahirette değil, dünyada da Allah’ın koruması ve bereketi altında olacaklarını gösterir.
Bu müjde, müminlerin Allah’a ve Resûlü’ne itaat ettikleri sürece bir güvence altına alındığını ifade eder. Aynı zamanda, “Allah mutlak güç sahibidir, hükmünde tam isabet edendir” ifadesiyle, bu rahmetin adalet ve hikmet üzere olduğu vurgulanır.
Sonuç: Tevbe Suresi 71. Ayetinin Günümüz İçin Önemi
Tevbe Suresi 71. ayeti, günümüzde de Müslümanların toplumsal ilişkilerine yön veren temel bir ilkedir. Modern dünyada bireyselleşme arttıkça, Müslümanların birbirlerine karşı sorumluluklarını hatırlaması daha da önem kazanmaktadır.
✔ Toplumsal adalet ve yardımlaşma bilinci güçlendirilmelidir.
✔ İyiliği teşvik edip kötülükle mücadele etmek herkesin görevidir.
✔ İslam toplumunun birlik içinde hareket etmesi, bireylerin ibadetlerini yerine getirmesiyle mümkündür.
Bu ayet, Müslümanların yalnızca kendileri için değil, tüm ümmet için sorumluluk taşıdığını hatırlatır. Dolayısıyla, İslam’ın öngördüğü toplumsal düzeni koruyarak, ahlaki ve manevi değerleri yaşatmak her Müslümanın görevidir.