Kur’ân-ı Kerîm Nasıl Kitap Haline Geldi?
Kur’ân-ı Kerîm, Hz. Muhammed (s.a.v.)’e vahiy yoluyla parça parça indirilmiş, onun vefatından sonra ise kitap hâline getirilmiştir. Bu süreç üç ana dönemde gerçekleşmiştir:
1. Hz. Muhammed (s.a.v.) Dönemi
- Kur’an, Cebrâil (a.s.) tarafından Hz. Peygamber’e 23 yıl boyunca vahiy yoluyla indirildi.
- Hz. Peygamber, gelen ayetleri vahiy kâtiplerine yazdırdı.
- Kâtipler, Kur’an’ı hurma dallarına, deri parçalarına, kemiklere ve taşlara yazdılar.
- Aynı zamanda, sahabelerin birçoğu Kur’an’ı ezberledi.
- Hz. Peygamber, her yıl Ramazan ayında Cebrâil (a.s.) ile Kur’an’ı karşılıklı olarak okurdu (Mukabele).
- Veda Haccı’ndan sonra, Kur’an’ın tamamlandığı Cebrâil (a.s.) tarafından Hz. Peygamber’e bildirildi.
2. Hz. Ebû Bekir Dönemi (Kur’an İlk Defa Mushaf Haline Getirildi – 632-634)
- Yemame Savaşı’nda (633) birçok hafız sahabe şehit olunca, Hz. Ömer (r.a.), Kur’an’ın yazılı hâle getirilmesi gerektiğini düşündü.
- Hz. Ebû Bekir (r.a.), vahiy kâtiplerinden Zeyd bin Sâbit’i (r.a.) görevlendirdi.
- Zeyd bin Sâbit, sahabelerin ezberlerini ve yazılı metinleri karşılaştırarak Kur’an’ı tek bir kitap hâline getirdi.
- Bu ilk mushaf, Hz. Ebû Bekir’in himayesinde saklandı ve daha sonra Hz. Ömer’e, onun vefatından sonra ise Hz. Hafsa’ya (r.a.) teslim edildi.
3. Hz. Osman Dönemi (Resmî Mushaf Çoğaltıldı – 644-656)
- İslam’ın farklı bölgelere yayılmasıyla birlikte farklı kıraat (okuma) şekilleri ortaya çıktı.
- Bu durum, Kur’an’ın yanlış okunma riskini doğurduğu için Hz. Osman (r.a.), Kur’an’ın orijinal metninin çoğaltılması gerektiğine karar verdi.
- Yine Zeyd bin Sâbit başkanlığındaki bir komisyon kurularak Hz. Ebû Bekir’in topladığı mushaf esas alındı.
- Bu mushaflardan birkaç nüsha yazılarak Mekke, Medine, Basra, Kufe ve Şam gibi önemli şehirlere gönderildi.
- Farklı okuyuşlara neden olan diğer yazılı metinler yaktırıldı, böylece Kur’an’ın bozulmadan korunması sağlandı.
Sonuç
Günümüzde okunan Kur’ân-ı Kerîm, Hz. Osman’ın çoğalttığı nüshaların aynısıdır. Allah, Kur’an’ın kıyamete kadar korunacağını vaat etmiştir:
“Şüphesiz, zikri (Kur’an’ı) biz indirdik ve onu mutlaka koruyacağız.” (Hicr, 15:9)
Bu süreç sayesinde, Kur’an hiçbir değişikliğe uğramadan bugüne kadar ulaşmış ve milyonlarca hafız tarafından ezberlenerek korunmuştur.