Aşı ve Serumlar Hakkında Merak edilen 20 soru ve cevabı
Aşılar ve serumlar, sağlığın korunması ve hastalıkların önlenmesi açısından önemli araçlardır. İşte aşılar ve serumlarla ilgili sıkça merak edilen 20 soru ve cevapları:
- Aşı nedir?
Aşı, vücudu belirli bir hastalığa karşı bağışıklık geliştirmesi için hazırlayan biyolojik bir üründür. - Aşılar nasıl çalışır?
Aşılar, zayıflatılmış ya da inaktive edilmiş mikroorganizmalar ya da bunların parçalarını içerir. Vücut bu maddeleri tanır ve bağışıklık yanıtı geliştirir. - Serum nedir?
Serum, bağışıklık sisteminin ürettiği antikorları içeren sıvıdır. Genellikle hastalıklara karşı hızlı bir koruma sağlamak amacıyla kullanılır. - Aşı ile serum arasındaki fark nedir?
Aşılar, bağışıklık sistemini eğiterek bağışıklık oluştururken, serumlar hazır antikorlar içerir ve anında koruma sağlar. - Aşıların yan etkileri var mı?
Aşıların yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir; örneğin, ağrı, şişlik ya da ateş. Ciddi yan etkiler nadirdir. - Hangi aşılar zorunludur?
Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, genellikle çocukluk döneminde yapılması gereken aşılar arasında difteri, tetanoz, boğmaca, kızamık, kabakulak ve suçiçeği aşıları bulunur. - Aşıların etkisi ne kadar sürer?
Aşıların koruyucu etkisi, aşı türüne göre değişir. Bazı aşılar ömür boyu koruma sağlarken, bazıları için yeniden aşılanma gerekebilir. - Aşı olmanın riskleri var mı?
Aşı olmanın riskleri, hastalığın riskine göre değerlendirilmelidir. Aşıların yararları genellikle risklerinden çok daha fazladır. - Hangi hastalıklara karşı aşılanmalıyız?
Aşılar, çocukluk dönemi hastalıkları, grip, hepatit, pnömoni, HPV gibi birçok hastalığa karşı koruma sağlar. - Aşı zamanı ne zaman gelmeli?
Aşı takvimleri, yaşa ve ülkeye göre değişir. Genellikle bebeklikte başlar ve ergenlik döneminde devam eder. - Aşılama sırasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Aşılama öncesinde bireyin sağlık durumu, alerji öyküsü ve mevcut hastalıkları göz önünde bulundurulmalıdır. - Aşılar nasıl saklanmalıdır?
Aşılar, üretici talimatlarına göre belirli sıcaklık aralıklarında saklanmalıdır. Genellikle buzdolabında tutulur. - COVID-19 aşıları güvenli mi?
Evet, COVID-19 aşıları, sağlık otoriteleri tarafından yapılan sıkı testlerle güvenli ve etkili olduğu kanıtlanmıştır. - Aşılara karşı alerji geliştirmek mümkün mü?
Evet, bazı bireylerde aşılara karşı alerjik reaksiyonlar gelişebilir, ancak bu durum nadirdir. - Hangi durumlarda aşı yapılmamalıdır?
Şiddetli alerjik reaksiyon öyküsü, akut hastalık dönemleri veya belirli sağlık sorunları durumunda aşı yapılmamalıdır. - Aşılar hamilelikte yapılabilir mi?
Bazı aşılar hamilelikte güvenli iken, bazıları önerilmez. Hamilelik durumunda doktor tavsiyesi alınmalıdır. - Aşı yaptırmamanın sonuçları nelerdir?
Aşı yaptırmamak, bireyin ve toplumun hastalıklara karşı korunmasız kalmasına yol açar ve salgınlara neden olabilir. - Aşıların etkinliği nasıl ölçülür?
Aşıların etkinliği, klinik denemeler ve epidemiyolojik verilerle değerlendirilir. - Aşılar sadece çocuklar için mi gereklidir?
Hayır, yetişkinler de belirli aşıları yaptırmalıdır. Özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için aşılar önemlidir. - Aşı karşıtlığı nedir?
Aşı karşıtlığı, bireylerin aşıların gerekliliğine ve güvenliğine dair yanlış inançlar ya da korkularla aşı olmamayı tercih etmeleri durumudur.
Bu sorular ve cevaplar, aşılar ve serumlar hakkında genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Aşılarla ilgili daha fazla bilgi için sağlık profesyonellerine başvurmak önemlidir.
Aşı ve serumlar
Aşı, hastalıklara karşı bağışıklık sağlama amacı ile insan veya hayvan vücuduna verilen, zayıflatılmış hastalık virüsü, hastalık etkeninin parçaları veya salgıları ile oluşturulan çözeltidir.
Kan bekletilip, pıhtılaştırıldığı zaman, ortaya çıkan berrak sıvı. Kan vücut dışına alınıp bir cam kaba konulduktan bir süre sonra pıhtılaşır. Bu durum, kanın içinde erimiş halde bulunan ve fibrinojen denilen plazma proteininin erimeyen fibrin haline dönüşmesindendir. Kan içindeki hücreler bu fibrin içinde kalır. Büzülen fibrin sebebiyle ortaya berrak bir sıvı çıkar ki, buna serum denir.
Bazen hayvanların (öz. atlar) kan serumundan yararlanılarak, bulaşıcı hastalıklardan korunmak için koruyucu aşılar elde edilir. Hayvana belirli bir hastalığın mikrobu verildiğinde bu hayvanın kanında antikor denilen özel maddeler oluşur ve bu sayede hayvan bu hastalığa karşı bağışıklık kazanır. Bu bağışık serum insana enjekte edildiğinde o hastalığa karşı insan da bağışıklık kazanmış olur.
aşı ile serum arasındaki farklar
1.aşı sağlıklı insana yapılır. serum ileri derecede hasta olan kişiye verilir.
2.aşı aktif (süreklidir) ,serum pasif bağışıklık (geçici) kazandırır.
3.aşı hastalıklardan korunmak için yapılır, serum tedavi amacı ile kullanılır.
4.aşı ile vücuda zayıflatılmış mikrop ve bunların toksini verilir. serum ile hastalığın antikorları verilir.
serum nasıl yapılır:
Önce hastalık mikroplarının kuvveti azaltılarak beygir, inek gibi hayvanlara aşılanır. Hayvanlar bu mikropların etkisiyle hasta olurlar. Vücutlarında bu mikroplara karşı koruyucu maddeler antikorlar meydana gelir. Bu koruyucu maddeler yeterli dereceyi bulunca, hayvanın kanı alınır, serumu ayrılır. İşte bazı hastalıklarda kullanılan serumlar, içinde koruyucu cisimleri çoğalmış bu serumlardır. Serum bir çeşit ilaçtır. İğne, enjeksiyon ile vücuda verilen serum sayesinde birçok hastalık iyi edilir.
Bu arada tüm serumlar at kanından da değildir 🙂 örneğin: Fizyolojik Serum fizyolojik serum aslında %0,9 izotonik sodyum klorür (NaCI) çözeltisinden oluşmaktadır. Bu çözelti özellikle küçük bebeklerin burun tıkanıklıklarında ve grip, nezle gibi üst solunum yolu rahatsızlığı geçiren kişiler tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca mukoza kurumaları, diyabet tedavisi ve göz kuruluğunda da kullanabilen bir çözeltidir.