Çocuklarda Adalet Duygusu Nasıl Oluşturulur?
Adalet, insanın yaratılışındaki en temel erdemlerden biridir ve İslam’da Allah’ın sıfatlarından biri olarak her işte hakkaniyetli davranmayı emreder. Bir çocuğun adalet duygusunu kazanması, hem kişisel gelişimi hem de toplumsal huzur için vazgeçilmezdir. Bu duygu, doğru yöntemlerle kazandırıldığında, çocuğun hem dünya hayatında hem de ahiret yurdunda başarıya ulaşmasına vesile olur.
Adalet duygusunun çocuklara öğretilmesinde ilk adım, ilahi adalet kavramını tanıtmaktır. Allah’ın yarattığı kâinatta tecelli eden denge ve düzen, çocuklara somut örneklerle açıklanabilir. Güneşin her gün aynı düzenle doğup batması, yağmurun yeryüzüne rahmet olarak inmesi gibi doğal olaylar üzerinden çocuklar, Allah’ın adaletini anlayabilir. Bunun yanı sıra Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) hayatından hikâyelerle adalet kavramını anlatmak, çocukların gönlünde bu duygunun filizlenmesini sağlar. Efendimiz’in, torunları Hasan ve Hüseyin’e olan eşit sevgisi ya da sahabe arasında gözettiği adalet, bu konuda en güzel örneklerdendir.
Anne ve babaların sergilediği tutumlar, çocukların adalet algısının şekillenmesinde belirleyici bir rol oynar. Aile içinde çocuklara karşı eşit davranmak, onların birbirleriyle olan ilişkilerini de olumlu yönde etkiler. Bir çocuğun hakkını diğerine geçirmemek, verilen sözlerde durmak ve haklıyı desteklemek, adalet duygusunun aile içinde yerleşmesine katkı sağlar. Ebeveynlerin, kendi davranışlarıyla bu erdemi örneklemesi, çocukların bilinçaltında kalıcı bir iz bırakır.
Çocuklara adaletin pratikte uygulanabilir olduğunu göstermek için empati yeteneklerini geliştirmek önemlidir. Bu bağlamda, çocuklara “Bu durumda sen olsaydın ne hissederdin?” gibi sorular sorarak onları düşünmeye sevk etmek, adalet duygularını güçlendirebilir. Aynı zamanda, günlük hayatta karşılaşılan olayları değerlendirirken çocuklara rehberlik etmek, onların doğruyu ve yanlışı ayırt etmesine yardımcı olur.
İslam, adaleti yalnızca insanlarla sınırlı tutmamış, tüm mahlûkata karşı hakkaniyetli davranmayı öğütlemiştir. Çocuklara, hayvanlara merhametli olmayı, çevreyi korumayı ve Allah’ın yarattığı her şeye saygıyla yaklaşmayı öğretmek, onların geniş bir adalet anlayışı geliştirmesini sağlar.
Dua ve manevi terbiye, adalet duygusunun gelişiminde ihmal edilmemesi gereken unsurlardır. Çocuğun Allah’a sığınmayı öğrenmesi, her işinde O’nun rızasını gözetmesi ve haksızlıktan kaçınmayı bir hayat düsturu hâline getirmesi, adaletin kalıcı bir davranış biçimi olmasını sağlar.
Sonuç olarak, bir çocuğun kalbine adalet duygusunu yerleştirmek, sabır ve hikmetle işlenen bir süreçtir. Bu duygu, zamanla büyüyen bir tohum gibi çocuğun karakterini şekillendirir ve hem dünyada hem ahirette ona rehberlik eden bir erdem olarak hayatını aydınlatır.