Dijitalleşme ve Eğitim

Dijitalleşme ve Eğitim

Yaşadığımız dijital çağda bilgi, iletişim, üretim ve bunlara hizmet eden araçlar hayatımıza yeni rutinler ekledi. İnternet ve sayısı her geçen gün artan akıllı cihazlarla yeni boyutlar kazanan hayatımızın mekân ve zaman algısı da değişti. Mesafeler altüst oldu; uzaklar yakınlaştı, yakın olanlar uzaklaştı. İnsanlarla birlikte nesneler de birbirine bağlandı. Baudrillard’a göre ‘gerçek simülasyonla yer değiştirdi.’ Artık insanların ve toplumların sanal olarak adlandırılan soyut bir hayatı var. Hayat dijitalleştikçe, insanın anlama, kavrama, düşünme ve iş yapma kabiliyeti de yeni boyutlar kazandı.

Genelde teknolojinin özelde dijital teknolojilerin pek çok yarar ve kolaylıklarının yanı sıra, risk ve olumsuzluk barındıran yanları da vardır. Örneğin, eski kültür kodlarının silinmeye, eski alışkanlıkların ve anlayışların zayıflamaya başlamasında dijitalleşmenin etkisi büyüktür. Ayrıca, başta ‘bilgi etiği’ olmak üzere, fert ve toplum davranışlarını değiştiren yönü temel tartışma başlıklarından biridir. Sanal mecraların genel ve asıl olumsuzluğu, gerçeğin ve gerçeklik algısının değişmesidir. Hayatın, insan ilişkisine dayanan merkezi değişmiştir. Sanalın etkisiyle insan en yakınına uzak düşmekte, çevresinden yalıtılmakta, yalnızlaşmakta; bir yandan edilgen, diğer yandan sabırsız ve agresif olabilmektedir. Bu da fertleri antisosyal, kişilik ve karakter gelişimi sıkıntılı varlıklara dönüştürmektedir. Bu açıdan bakıldığında bunalımların salgın gibi yayılıp insanlığın ruhunu tüketmesinde küreselleşen dijital çağın etkisi ne yazık ki az değildir.

Yaşadığımız veya teslim olduğumuz gelişmeler değişen zekâ, anlayış, istek, dil tutumlarının ötesinde insan ontolojisini veya fıtratını bozan bir mahiyet arz etmektedir. İnsan kendi ürettiği teknolojinin dönüp kendi varlığını tüketmesine engel olamamaktadır. Tabiri caizse kendi ürettiği dijital teknolojiye bağlı, bağımlı hâle gelmiştir, adeta ona söz geçirememektedir. İnsan yabancılaşmayı kültürlenmeyle birlikte yaşamaktadır.

Sezai Karakoç’un bir dizesinde ifade edildiği gibi, “İnsanlar havada uçtu ama yerde öldüler.” Bütün insanlar olarak kendimizi uzun, derin bir rüyadan alamasak da sonuçta içinde yaşadığımız dünya, hayat ve toplum tüm somutluğuyla devam etmektedir. Sanal mı, gerçek mi? Bir seçime mecbur edilmemeliyiz. Daha doğrusu, bir değeri bir gelişmeye feda etmek veya bir gelişmeyi bir değerin önüne koymak durumunda değiliz. İnsana ve hayata öz niteliğini veren anlam dizgesini ihmal etmeksizin konuyu dengeli, ölçülü bir akıl ve dille tartışmalıyız. Özellikle ve öncelikle bugünün ve yarının nesillerinin ruh ve zihin dünyalarını sağlam temeller üzerinde ve ulvi amaçlar için inşa etme sorumluluğuyla yarınlara bugünden hazırlanmak durumunda olan eğitim, bu konuları derinlemesine tartışmak, dilini, tarzını, müfredatını ona göre düzenlemek zorundadır. Bilgi çağında eğitimin dijitalleşmesi, bilgi üretiminden öğretiminden paylaşımına, sınav sistemlerine kadar eğitimin birçok alanında hız, basitlik ve kolaylık sağlar. Bundan böyle hayatın sınırsız hareket ve ihtiyacına göre dijital sistemleri sürekli güncelleyerek dönüştürmek mecburiyeti olacaktır.

Dijital kültürün insanı, eskiyle bağlarını tamamen koparmış veya koparmaya doğru ilerleyen insan mıdır? Yeni süreçte hangi değerlerimiz kalacak, hangileri eriyecek, yok olacaktır? Bu noktada eğitim, çocuklarımızı yeni dünyaya hangi mantık ve programla hazırlamalıdır? Yarınlarımız, gelecek nesillerimiz gelişmelerden nasıl etkilenecektir? Dijitalleşmenin eğitim üzerindeki faydalı veya zararlı yanları nelerdir? Bu imkânlar verimli ve iyi amaçlar için nasıl kullanılır veya değere dönüştürülür? Özellikle sorumlu kişi ve kurumların bu ve benzer sorulara cevap arayıp bulmalarını, geleceğimiz adına önemsiyoruz