Kur’an-ı Kerim’in Bakara Suresi 195. ayetinde yer alan “…Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın…” ifadesi, hem bireysel hem toplumsal sorumluluklar açısından derin anlamlar taşır. Bu ayet, insanın kendini tehlikeye atacak her türlü davranıştan sakınmasını ve yaşam hakkını korumasını emreden ilahi bir uyarıdır. Yaşam ve sağlık hakkı bağlamında bu ayeti şu şekilde değerlendirebiliriz:
Yaşam ve Sağlık Hakkı Üzerine İlahi Vurgu
İslam, insanın yaşam hakkını kutsal kabul eder. Allah’ın insana verdiği can, emanet niteliğindedir ve insan bu emaneti korumakla yükümlüdür. Ayette geçen “kendinizi tehlikeye atmayın” ifadesi, insanın hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını tehdit edecek davranışlardan uzak durmasını öğütler. İslam, insanın bedenine ve ruhuna zarar veren alışkanlıklardan (örneğin alkol, uyuşturucu, sigara gibi) sakınılmasını emreder. Çünkü bu tür alışkanlıklar, Allah’ın emanetini hor görmek anlamına gelir ve kişinin hayatını tehlikeye sokar.
Sağlıklı Yaşam ve Önlem Almanın Önemi
İslam, önlem almayı ve tedbirli davranmayı bir ibadet gibi değerlendirir. Örneğin, salgın hastalıklar veya tehlikeli durumlarla karşılaşıldığında, Peygamber Efendimiz’in şu uyarısı bu ayeti destekler niteliktedir: “Bir yerde veba olduğunu işitirseniz, oraya girmeyin; eğer bulunduğunuz yerde veba çıkarsa, oradan ayrılmayın.” (Buhari, Tıp, 30). Bu hadis, insanın kendi sağlığını ve başkalarının sağlığını korumak adına dikkatli olmasını vurgular.
Günümüzde bu ilke, hijyen kurallarına riayet etmek, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, tehlikeli alışkanlıklardan kaçınmak ve gerekli sağlık hizmetlerinden faydalanmak gibi pratiklerle yaşatılabilir.
Modern Tıp ve İslam Perspektifi
Modern tıbbın insan sağlığını korumak için sunduğu çözümler, İslam’ın bu ayette vurguladığı temel ilkeye paraleldir. Örneğin, sağlıksız gıdalardan uzak durmak, düzenli egzersiz yapmak, çevresel tehlikelerden sakınmak ve tıbbi muayenelerle sağlığı kontrol altında tutmak, ayetteki “kendinizi tehlikeye atmayın” uyarısının çağdaş yansımalarıdır.
Ayrıca, insanın kasıtlı olarak kendine zarar vermesi (intihar, tehlikeli işlerde dikkatsizlik vb.), İslam’da kesin bir şekilde yasaklanmıştır. Çünkü bu tür davranışlar, Allah’ın verdiği emanete ihanet anlamına gelir.
Sonuç
Bakara Suresi 195. ayeti, insanın yaşam hakkını ve sağlığını koruma sorumluluğunu net bir şekilde ifade eder. Bu ayet, insanın hem bireysel hem de toplumsal düzeyde tehlikelerden uzak durması gerektiğini öğretir. Sağlık ve yaşam, Allah’ın insana verdiği bir nimet olup, bu nimeti korumak İslam’ın en temel prensiplerinden biridir. Bu bağlamda, insanın kendi sağlığına dikkat etmesi, tehlikelerden kaçınması ve yaşama hakkını ihlal etmeyecek bir hayat sürmesi dini bir sorumluluktur.