Modern Zamanlarda Ümmetin Birliğini Güçlendirme Yolları
Tarihin her döneminde ümmetin birliği, İslam toplumlarının dirliği ve izzeti için hayati bir öneme sahip olmuştur. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Müslümanları bir bedenin organları gibi tanımlayarak aralarındaki dayanışmanın, merhametin ve bütünlüğün ehemmiyetine dikkat çekmiştir. Ancak modern zamanlar, ümmetin karşı karşıya kaldığı zorlukları çeşitlendirmiş; sınırlar, mezhepler, ideolojiler ve hatta teknolojik ayrışmalar, bu birliği zedeleyici yeni sınavlar ortaya çıkarmıştır. Peki, ümmetin birliğini güçlendirmek için günümüz dünyasında ne yapılmalıdır?
1. Ortak Kimlik ve Vahiy Temelli Bağları Güçlendirmek
Modern çağda aidiyetler parçalanmış, ulusalcılık, mezhepçilik ve hatta bireysel kimlikçilik ön plana çıkmıştır. Bu da ümmet bilincinin zayıflamasına yol açmıştır. Oysa Kur’an, müminleri tek bir kardeşlik bağıyla birbirine kenetler: “Şüphesiz müminler kardeştir.” (Hucurât, 49/10). Bu kardeşliği yeniden inşa etmek için, ümmetin mensuplarının dinî kimliklerini evrensel bir bilinçle kavraması gerekir. Din eğitimi, bu anlamda mezhep veya coğrafya temelli ayrımları değil, vahiy temelli ortak değerleri öne çıkaran bir yapıya kavuşturulmalıdır.
2. Bilgi, Medya ve Teknolojiyi Stratejik Kullanmak
Bugünün dünyasında bilgiye hükmeden, zihinlere de hükmeder. Müslüman gençlerin zihin dünyası artık sosyal medya, dijital kültür ve Batı merkezli medya tarafından şekillendirilmektedir. Ümmet bilincini yeniden inşa etmek için yerli ve İslamî bakış açısıyla kurgulanmış medya platformları, haber ağları, dijital eğitim kaynakları, podcastler, film ve animasyonlar geliştirilmeli; ortak bir değer dili oluşturulmalıdır. Bu alanda, ümmeti temsil eden kaliteli içerik üretimi stratejik bir görevdir.
3. Ekonomik Dayanışma ve Adalet Temelli İşbirlikleri
Ümmetin birliği sadece duygusal değil; aynı zamanda ekonomik, siyasi ve sosyal dayanışmayı da kapsar. Günümüzde İslam ülkeleri arasında ekonomik ilişkiler çoğu zaman Batı merkezli sistemlere entegre olmuş, birbirleriyle bağı zayıflamıştır. Oysa ortak ticaret bölgeleri, faizsiz finans sistemleri, zekât fonları ve İslami kalkınma işbirlikleri ümmetin hem refahını artırır hem de bağımsızlığını güçlendirir. Hz. Peygamber dönemindeki muâhât (kardeşleştirme) örneği, bugünün ekonomik ilişkilerine de ilham verebilir.
4. Mezhep ve Etnik Ayrılıkların Üstüne Çıkmak
Birlik için farklılıkların inkârı değil, adalet ve hikmetle idaresi gerekir. Fıkhî mezhepler, İslam’ın zenginliğidir; ayrışma sebebi değil, farklı coğrafyaların çözümleridir. Bugünün Müslümanlarının, birbirlerini tekfir etmek yerine, Ehl-i Sünnet dairesinde ihtilafı rahmet bilen bir bakış açısıyla yaklaşması gerekir. Aynı şekilde etnik kökenler, ümmetin zenginliğidir. Kur’an, farklılıkları üstünlük vesilesi değil tanışma vesilesi olarak tanımlar: “Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ve bir kadından yarattık. Birbirinizle tanışmanız için sizi milletlere ve kabilelere ayırdık.” (Hucurât, 49/13).
5. Ortak Dertlere Ortak Duruş
Filistin, Doğu Türkistan, Arakan, Keşmir… Tüm bu coğrafyalarda yaşanan zulüm karşısında ümmetin sessiz kalması, birliğin en büyük kırılma noktalarındandır. Ümmetin birliği, ancak acıların paylaşılmasıyla mümkün olabilir. Her Müslüman, ümmetin herhangi bir ferdine yapılan zulmü kendi yüreğinde hissetmelidir. Bu da ancak dua, bilinçlenme, yardım kampanyaları ve siyasi bilinçle olur. Sözde değil, fiilî olarak kardeşlik gereklidir.
Sonuç Olarak:
Ümmetin birliği, ne romantik bir hayaldir ne de sadece geçmişte yaşanmış bir nostalji. Bu birlik, Kur’an’ın emri, Resûlullah’ın sünneti, ümmetin ise bekasıdır. Modern zamanlarda bu birliği güçlendirmek, sadece dinî bir görev değil, aynı zamanda kültürel, sosyal ve siyasi bir zarurettir. Bu hedefe yürürken, bireysel sorumluluklarımızın farkında olmalı, ümmet bilincini yeniden inşa edecek adımları birlikte atmalıyız. Çünkü bizler, birbirimizin duasında ve davasında yaşadığımız sürece ümmetiz.