İDRİS GÖKALP

Tarihte İsyanlar

Tarihte İsyanlar

Baba İshak İsyanı: 1240 Anadolu Selçuklu Devleti’nde II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında sosyal, ekonomik ve dini nedenlerden dolayı çıkmıştır. Şii karakterlidir. Baba İshak isimli Türkmen dervişinin önderliğinde çıkmıştır.

İstanbul (Yeniçeri) İsyanı: 17. yy. İstanbul’da çıkan Yeniçeri isyanlarıdır. İsyanın nedenleri ulufelerin düşük ayarlı ve zamanında dağıtılmaması.

Celali İsyanları: 17. yy. Anadolu’da çıkan isyanlardır. İlk kez Yavuz zamanında “Bozoklu Celal” den ismini alır. Nedenleri; ekonomik sıkıntılar, halktan ağır vergiler alınması, tımar sisteminin bozulması, devşirme kökenlilerin Anadolu halkına kötü davranması. Sonuç olarak, Anadolu’nun asayiş ve güvenliği bozulmuştur. İsyanlar şiddetle bastırılmaya çalışılmıştır. Köyden de göçen yerler var.

Eyalet İsyanları: 17. yy. Merkeze uzak olan yerlerde devlet otoritesinin zayıflayıp yöneticilerin halka kötü davranışları nedeniyle çıkmıştır. Bağdat, Bosna, Yemen, Cezayir, Hicaz.

Çınar Olayı: 1656 Vaka-i Vakvakiye olarak da bilinir. IV. Mehmet zamanında ekonominin kötüye gitmesinden dolayı 30 küsur devlet adamının Yeniçeriler tarafından öldürülmesi olayıdır. Sultan Ahmet Meydanı’ndaki Çınar Ağacı’na asılmışlardır.

Edirne Olayı: 1703 Karlofça Antlaşmasından sonra padişah olan II. Mustafa İstanbul’a gitmeyerek devlet işlerini Şeyhülislam’a bırakmıştır. Şeyhülislam’ın tutumundan rahatsız olan Yeniçeriler isyan eder.

Patrona Halil İsyanı: 1730 Lale Devri nedeniyle zevk ve sefa içinde olan devlet adamlarına karşı halkın tepkisi toplanmıştır. Patrona Halil ve yandaşları isyanda başarılı olarak III. Ahmet’i tahttan indirmişlerdir. Lale Devri sona erdi.

Sırp İsyanı: 1804 Fransa ihtilalinin yaydığı milliyetçilik akımı sonucu Sırbistan’da çıkan, ilk milliyetçilik isyanıdır.

Kabakçı Mustafa İsyanı: 1807 Nizam-ı Cedid yeniliklerine karşı Yeniçerilerin çıkardığı isyandır. III. Selim öldürülmüş IV. Mustafa tahta geçer.

Yunan İsyanı: 1820 Milliyetçilik akımının etkisiyle çıkar. Edirne Antlaşması ile Yunanlılara bağımsızlık verilir.

Mısır İsyanı (Kavalalı Mehmet Ali Paşa): 1833 II. Mahmut döneminde, Mısır Valisi olan Ali Paşa Yunan İsyanı’ndaki yardımlarının karşılığı olarak kendisine vaat edilen yerler verilmediği için ayaklanmıştır. Mehmet Ali Paşa’nın asıl amacı Osmanlı’nın yerine güçlü bir devlet kurmaktır. Mısır Sorunu 1840 Londra Konferansı ve 1841 Londra Antlaşması ile topraklar Osmanlı’ya bırakılır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir